Opera i Filharmonia Podlaska w Białymstoku
FAZA: konkurs, I nagroda; zrealizowany
AUTORZY: Marek Budzyński, Zbigniew Badowski, Krystyna Ilmurzyńska
ROK: 2005
Zagospodarowanie przestrzenne
Idea
Stworzenie więzi między wspomnieniem świętych miejsc cmentarza prawosławnego i cmentarza żydowskiego. Powiązanie ich świątynią sztuki i natury. Park przenikający się z Operą. Elementy przetworzonego antyku greckiego kolumnady i amfiteatru otwarte na cmentarze scalają je we wspólnej idei Tradycji.
Powiązanie istniejącego śródmieścia Białegostoku z tworzonym nowym śródmieściem (Rynek Sienny) ul. Odeską – osią sztuki podlaskiej.
Dialog wielkoprzestrzenny współżycia kultur między Kościołem św. Rocha, a żywą Naturą bryły Opery, placem Uniwersyteckim, wspomnieniami cmentarzy i ludzi na nich spoczywających tworzą Nadzieje Współżycia.
Wytworzenie ulicy z uspokojonym ruchem kołowym – symbole współżycia człowieka pieszego i człowieka w samochodzie.
Lokalizacja Opery w kręgu amfiteatru Niemena z kolumnadą przed jego placem wiążącym ul. Odeską z istniejącym dojazdem dostawczym podniesionym do rangi „osi sztuki” podlaskiej, przy której lokalizowana jest rozbudowa Teatru Lalek, nowe wejście do istniejącego teatru oraz wjazdy do parkingów. Cały teren lokalizacji Opery, przylegający do budynku i na jej dachach, stanowi otwarty park miejski wiążący parki cmentarzy.
Ruchy piesze i kołowe
Nakładanie się ruchu pieszego i kołowego intensyfikuje nastrój miejskości i dostępności. Umożliwia „paradny” podjazd do głównego wejścia do Opery, Teatru oraz wjazdy do podziemnych parkingów ww. funkcji. Podobnie proponuje się rozwiązać ruch na ulicy nazwanej dla potrzeb projektu Operową. Ulicę Kijowską proponuje się poszerzyć do 6m i przekształcić w parkingową z dwustronnym parkowaniem prostopadłym w sposób naturalny spowalniającym ruch. Ciężki ruch dostawczy i służbowy do Opery od strony ul. Kijowskiej.
Zieleń
Zieleń na dachach i ścianach Opery stanowi związanie dwóch parków założonych na dwóch odrębnych cmentarzach. Wraz z elementami budowli – świetlikami, stelażami, ścieżkami, balustradami, rzeźbami i zbiornikami wodnymi oraz włączonymi (zintegrowanymi) elementami „małej” betonowej architektury istniejącej tworzyć będzie jednorodny nastrój parkowy łączący przeszłość z przyszłością.
Woda deszczowa z około 2/3 dachu sprowadzana będzie do zbiorników wodnych i następnie używana do podlewania zieleni.
Budynek Opery Podlaskiej
Idea
Przekształcenie amfiteatru muzycznego Czesława Niemena w Operę Podlaską imienia Czesława Niemena. Podniesienie rangi nastroju przestrzeni okresowego wykorzystania, przestrzeni upadającej – jej sakralizacja i mitologizacja. Wyniesienie Kręgu więzi natury i kultury ponad przeciwieństwa światopoglądowe. Powiązanie tych przeciwieństw sztuką architektoniczną i sztuką formowania ogrodu z sztuką regulacji powstawania miasta (kolumnada, amfiteatr, park na dachach scala park cmentarza żydowskiego, park cmentarza prawosławnego i włącza w życie „uliczki” Operowej i ul. Odeskiej).
We wnętrzu osiągnięcie powiązania nastroju wnętrza opery historycznej ze współczesną elastyczną wielofunkcyjnością.
Podstawowe dane o inwestycji
Użytkownicy:
Widzowie – maksymalnie jednocześnie ~ 1016
Pracownicy teatru ~ 320 osób, w tym: aktorzy, muzycy, śpiewacy ~ 250 osób; administracja ~ 20 osób; obsługa techniczna ~ 50 osób
Podstawowe wymiary: powierzchnia użytkowa – 9424,50 m2; powierzchnia całkowita – 16108,52 m2; powierzchnia zabudowy – 6302,5 m2; maksymalna wysokość ponad ±0,00 – 32,22 m; maksymalne zagłębienie poniżej ±0,00 – 11,1 m
Podstawowe decyzje funkcjonowania Opery.
Zgodnie z decyzją Zamawiającego obiekt i jego program został dostosowany do systemu impresaryjnego. Większość magazynów i pracowni została usunięta z obiektu przy założeniu, że powstaną one w rejonie Białegostoku do obsługi programu własnego. Zespoły i dekoracje będą przyjeżdżać na określony występ.
Scena z jej zapleczem i widownia rozwiązana jest w sposób umożliwiający przeprowadzenie spektakli: Opera; Koncert: z muszlą, pomiędzy widowniami, oratoryjny; Balet; Teatr: z kurtyną, pomiędzy widowniami (scena centralna), scena na obniżonej fosie ; Imprezy z nagłośnieniem sztucznym: musical, teatr muzyczny, koncert estradowy, kongres
oraz elastyczność wielkości widowni:
podstawowa – 824 widzów
z dodatkową widownią na scenie – 1016 widzów
minimalna – ograniczony parter plus pierwszy środkowy balkon – 570 widzów
częściowo zmniejszona (o boczne i drugi balkon) – 652 widzów
Otwór sceniczny „architektoniczny” o wymiarach 16,0×16,5m, dach nad widownią na poziomie dachu nad sceną oraz sufit akustyczny o zmiennym kształcie i wysokości, wraz z całym zestawem urządzeń scenicznych stanowią podstawę do uzyskania ww. zmienności.
Foyer ukształtowano w sposób umożliwiający jego funkcjonowanie jako całodziennej przestrzeni wydarzeń artystycznych – galerii sztuki, działających niezależnie od spektakli w sali głównej czy sali kameralnej (sala prób scenicznych) do aukcji sztuki czy spontanicznych wydarzeń artystycznych. Wejście na spektakl w sali głównej i kameralnej będą kontrolowane między salą a foyer. Wejścia z zewnątrz z 3 stron. Główne od „placu” przed Operą, pomocnicze od ul. Odeskiej i z parku od strony ul. Kalinowskiego tworzą wewnętrzny pasaż „Odeski” poświęcony promocji sztuki, literatury.
Inwestor – Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
Projektant – Marek Budzyński Architekt sp.z.o.o.
Projekt zagospodarowania, Architektura, Wnętrza: prof. arch. Marek Budzyński, arch. Krystyna Ilmurzyńska, arch. Zbigniew Badowski
architekci współpracujący: Urszula Lewa, Mieszko Burmas, Piotr Hardecki, Mateusz Herbst, Justyna Juchimiuk, Krzysztof Łaniewski-Wołłk, Marianna Mikołajczak, Lech Ptaszyński, Magdalena Rawska, Urszula Różanska-Owczarek, Agata Sander, Anna Sochocka, Łukasz Stępniak, Beata Świeboda, Iwona Wiącek
Akustyka – mgr inż. Jan Dodacki, AKOD; Technologia teatru – mgr inż. Maciej Wojciechowski EMWU-Projekt; Elektroakustyka – mgr inż. Tadeusz Fidecki, AKOD; Konstrukcja – mgr inż. Jan Krzysztof Grochowski, JKG; Instalacje sanitarne – mgr inż. Jarosław Kujawa, WSP Polska; Instalacje elektryczne – mgr inż. Mariusz Blechar, IN Projekt; Instalacje niskoprądowe – mgr inż. Michał Marton, Instel MM; Oświetlenie – mgr inż. Jarosław Czarniawski, Erco; Zieleń – arch.kraj. Tomasz Chyliński; Aneks ppoż – inż. Roman Kaźmierczak, FENIKS; rzeczoznawca sanepid – mgr inż. Halina Nejno; Konstrukcja zadaszenia nad wejściem głównym – mgr inż. Krzysztof Salus, Spannverbund Polska
Obraz na kurtynie pożarowej – Rafał Olbiński
Rzeźby na widowni – Dominik Wdowski
Rzeźba głowy Kompozytora na dachu – Teresa Murak
Szkło artystyczne w foyer – Tomasz Urbanowicz
Wykonawca stanu surowego otwartego – Warbud; Wykonawca stanu wykończeniowego – Unibep; Rodex – Ampol; LTT