Świątynia Opatrzności Bożej
FAZA: konkurs
AUTOR: Marek Budzyński; proj. zieleni Tomasz Chyliński
ROK: 2000
Oczekiwany krajobraz 3-go tysiąclecia to krajobraz nieustannego dążenia do Jedności Prawdy Objawionej i Prawdy Rozumu, dążenia do świadomości współistnienia przeciwieństw, współżycia Wiary i Rozumu, Natury i Kultury, przeszłości i przyszłości, intymności i masowości, związków z Tradycją i zerwania z Tradycją. Teraźniejszość przestrzeni Więzi i uniesień religijnych społeczności polskiej – błoni, lotnisk, placów miejskich, Znaków Ołtarzy Papieskich. Przeszłość przestrzeni Więzi uniesień mistycznych starochrześcijańskich – katakumb, bazylik starochrześcijańskich, romańskich, eksplozja form kościołów lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych oraz zanikająca Tradycja przestrzeni Więzi społeczności wsi i miasteczek środkowej i wschodniej Europy to rzeczywistość formująca świadomość przestrzeni sakralnej we współczesnej Polsce. Relacja Prawdy objawionej z tą ziemią, z tą społecznością, inkulturacja współczesnej polskości i idei ekumenicznych wraz ze stałym przypominaniem, że Wiara jak i Natura wymaga ciągłej kultywacji, to bezpośrednie determinacje i świadomy wybór czynników kształtujących przestrzeń Świątyni i Instytutu. Przestrzeń ta, zewnętrzna i wewnętrzna, jest jednością czasoprzestrzenną przeciwieństw, a górujący Znak Opatrzności, Znak mowy Boga do ludzi jest ich syntezą. Słowa Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu wykute w kamieniu (Prawda Objawiona), powłoka roślinna i woda (natura) oraz szkło, beton i stal (współczesność, technika) określają formy, a zależności między nimi kształtują nastroje i kierunkują dążenia poszczególnych części przestrzeni założenia.
Świątynia Opatrzności Bożej – to świątynia mowy Bożej do nas, trwania aktu stwórczego, współdziałania Boga z wolnym człowiekiem, Chrystusa jako naszego losu opatrznościowego oraz Świątynia Opatrzności Kreacyjnej, zbawczej i moralnego odkupienia. Wejścia do Świątynia prowadzą przez repliki form Kościołów różnych społeczności – przeszłość, która dzieli, a których wieże – dzwonnice nawołują wiernych z wszystkich stron świata razem z wielostronnym Znakiem Opatrzności (teraźniejszość, która łączy) do odnalezienia Wspólnej Prawdy Objawionej i do wejścia do wnętrza zdeterminowanego Światłością Opatrzności, Słowem Bożym i przedstawieniem Męki Pańskiej – miłości odkupiającej i zbawiającej. Prowadzą do wnętrza delikatnych odcieni ciepłej szarości – naturalnego kamienia Tablic Słowa Bożego, rzeźb stacji Męki Pańskiej i posadzki, szarości naturalnego betony z szalunków i torkretnicy konstrukcji słupów i stropów, drewna sosnowego i impregnowanego na szaro – przejrzyście ławek i stalli, szarej srebrzystości organów i stali nierdzewnej Drzewa wspierającego Szkła Kryształu Znaku Opatrzności, różowego światła w jego Krzyżu oraz blasku złotej monstrancji stojącej w przeźroczystej Kuli Tabernakulum. Forma Świątyni jest wieloznaczna – kryształu i drzewa, namiotu i góry, sielskości i potęgi.
Plac Objawienia – Ściany z tablic kamiennych z tekstami Starego i Nowego Testamentu (wybór treści powinien być dokonany przez Kościół) wraz ze schodami i symbolicznym wejściem do Instytutu kształtują plac Objawienia ukierunkowujący przestrzeń na Świątynię i wprowadzający do niej. Kolumny ewangelistów i doktorów Kościoła tworzą związki ze Świątynią i Instytutem. W mocnym punkcie przestrzeni placu wypływa symboliczne Źródło Prawdy Objawionej. Wraz z kamienną posadzką, pagórkami trawiastej roślinności oraz trzcinami i woda przywołują nastrój Ziemi Świętej.
Ogród Rozumu – Roślinność kształtowana genetycznie, urządzenia wykorzystywania energii słonecznej oraz szkła eliminujące bezpośredni wpływ energii słonecznej do wnętrza, elektroniczne zmiany przejrzystości szkła to elementy reprezentujące poznanie przez Rozum. W środku ogrodu wypływa symboliczne źródło Prawdy Rozumu. Refleksja nad nim, nad Prawdą Nauki ukierunkowuje głębsze poznanie Słowa Bożego, a Słowo Boże ukierunkowuje i rozbudza poszukiwanie poznania rozumowego.
Woda Wiary – Woda źródła Prawdy Objawionej i Prawdy Rozumu łączy się z wodą Trzciny oczyszczenia – symbolu odrodzenia ludzi w czasach mesjańskich (12.35.7) w wodę Wiary, formującą powierzchnie Placu Więzi. (Woda ta powstaje z oczyszczenia ścieków bytowych w oczyszczalni lokalnej mechanicznej i biologicznej oraz korzeniowo-trzcinowej wg systemu prof. Kickutha).
Plac Więzi – symbolicznej Wody Wiary jednoczącej ludzi. W życiu codziennym woda pokrywa warstwą od zera do kilkunastu centymetrów powierzchnię placu, wykonaną z kostki granitowej i ludzie z ich Wiarą rzeczywistą wypełniają plac w Więzi z Bogiem i między sobą. Postać Chrystusa Nauczającego stojąca na co dzień na wodzie w dniu uroczystości łączy się z ludźmi.
Projekt i ta część opisu powstała w oparciu o Encyklikę Fides et Ratio Jana Pawła II i Dogmatykę katolicką Ks. C. S. Bartnika.
Życie codzienne Świątyni i Instytutu jest intymnością i do niej jako podstawowego nastroju założenia formowana jest przestrzeń, funkcja i materiały. Są one jednak tak dobierane i kształtowane by mogły sprostać naporowi okresowej masowości. Ocenia się, że plac Wiary, Amfiteatr, parkingi naziemne od strony ul. Zdrowej będą wykorzystywane kilka razy w roku, a tym samym przez większa cześć roku będą mogły być biologicznie aktywne (wg opisu na schematach przy planie zagospodarowania). Cechą specyficzną rozwiązania jest traktowanie techniki, w tym stosunek do samochodu jako podporządkowanej potrzebom człowieka i natury. Samochód indywidualnie traktowany jest jak przyjazne i lubiane przez człowieka urządzenie, które dopuszczane jest wszędzie, ale sporadycznie. Jeździ po dostosowanych ścieżkach pieszych i umocnionych trawnikach. Masowe częste ruchy samochodu praktycznie kanalizowane są na krawędzi działki.